Bah! Wil ik net aan mijn programma werken, hoor ik mijn ringtone. Een vriendin. Grrr. Ik had net zo’n zin om te starten. Of: had ik net de meeting ingepland op een rustig moment, wil een collega juist overleggen als mijn kinderen ‘vrij’ zijn van onderwijs en we even iets leuks zouden doen. In deze periode van alles leven in één huis, worden grenzen sneller onmerkbaar overschreden. 

Het woord ‘grenzen’ heeft voor sommigen een hard imago. Alsof het gaat over stelligheid, stevigheid en vooral vastigheid. Ik snap het wel. Eerlijk gezegd had ik ook nooit zo’n fijne relatie met het begrip ‘grenzen stellen’. Tot ik ging ontdekken in mijn persoonlijke ontwikkeling wat het werkelijk voor mij kon betekenen. Juist in relatie tot mijn hoogsensitiviteit. Want het is tegelijkertijd ook maar ‘n begrip. Vocabulaire technisch kan iedereen een woord zelf invullen. En dat maakt dat er soms weerstand is zonder te doorgronden wat het werkelijk voor je kan betekenen.

Nu is ‘grenzen kennen en stellen’ mijn stokpaardje. En eerlijk gezegd; een thema waar ik alles aan kan ophangen.

De zachte beweging van grenzen 
Je grenzen liggen niet vast. Dat is een misverstand eerste klas. Grenzen zijn persoonlijk en daardoor niet statisch. Ze zijn vloeiend, beweeglijk en kunnen zelfs in een seconde veranderen. Het heeft dus ook niet zoveel zin om een lijstje op te stellen van je grenzen. Het kan namelijk enorm verschillen hoe jouw grens eruitziet op verschillende momenten. Grenzen zijn vloeiend en lijken soms als eb en vloed, altijd in beweging, afhankelijk van het moment en de situatie.

Gevoel als leidraad voor je keuzes
Je gevoel leren kennen is belangrijk om je grenzen te ontdekken. Je gevoelens en emoties zijn signalen om het verschil te ervaren tussen prettig en niet prettig, oké en niet meer oké, acceptabel en niet acceptabel. Jij bepaalt en jij kiest hoe je met deze signalen omgaat. De kern is dat je jezelf serieus gaat nemen en je gevoelens durft te ervaren en toelaten. Dat je durft te onderzoeken waarom je bepaalde gevoelens hebt.

Daar ligt de kracht van grenzen kennen en stellen
Inzicht in de achtergrond van je gevoelens is stap twee. Het kan je helpen om te kiezen: ik ga er iets mee doen of niet. Daar ligt de kracht van grenzen kennen en stellen. Je leert ook wanneer je iets los kunt laten omdat het bij innerlijk onderzoek toch minder zwaar kan zijn dan je in eerste instantie dacht. Of je ervaart dat je juist wel iets te doen hebt omdat je jezelf bent voorbijgelopen. En dan is het bewust omgaan met je behoeften om prettig in je vel te blijven een belangrijke stap.

Daar gaat het bij hoogsensitieve vrouwen mis
Flink zijn en doorbuffelen omdat het toch niet anders is, aanpassen omdat iedereen het lastig heeft, ongemerkt de sfeer goed willen houden… het zijn allemaal argumenten om niet te luisteren naar wat je zelf nodig hebt. En daar gaat het bij hoogsensitieve vrouwen mis. Jij kunt niet alles controleren en beheersen door jezelf in te leveren. Een beetje water bij de wijn is prima, maar genadeloos jezelf achteraan zetten, daar wordt uiteindelijk niemand gelukkig van.

Conflicten voorkomen
Hoe meer je inzicht krijgt in jezelf en je gevoelslaag, hoe gemakkelijker het wordt om eerder te reageren, voordat er een piek komt in je gevoel. Daardoor kun je ook eerder in de tijd zorgen voor jezelf, of aangeven wat je zou willen vóórdat er conflicten ontstaan.

Voordat je met rode konen de bocht uitvliegt, omdat je kind al meerdere keren stoort terwijl je in een online meeting zit.
Of je partner je werkplek inneemt terwijl jij die nodig had.
Of dat je weer een hele avond meekijkt met je partner naar een Netflix serie terwijl je eigenlijk in een boek had willen duiken.

Je behoeftes en verlangens niet uitspreken, je gevoel verloochenen… dát vraagt om problemen. Non-verbaal zonder woorden kun je allang over je grens zijn gegaan, voelbaar en niet meer écht in contact met de ander. Of de vlam vliegt in de pan op een moment dat totaal niets meer te maken heeft met je gevoel niet gehoord of gezien te worden op een eerder moment.

Hoogsensitief zijn en ‘pleasen’
Als je vanaf dat je jong bent, ingesteld bent op de behoeften en sfeer bij anderen, kun je ongemerkt geleerd hebben eerst aandacht te hebben voor wat anderen nodig hebben. Je ik-besef is minder ontwikkeld. Onbewust ga je voorbij aan wat jijzelf nodig hebt. En dat eist toch zijn tol. Je bent moe, geïrriteerd of baalt zonder dat je nog precies kunt noemen wat het probleem is. Door opnieuw te leren voelen hoe het werkelijk zit met jouw gevoelens en verlangens, kun je vanuit liefde voor anderen uitspreken wat jij nodig hebt. Op tijd. Voordat het groot en vervelend wordt. Niet als oordeel en verwijt maar als een vraag vanuit je behoefte. En dat is een wezenlijk verschil.

Zonder jezelf te veroordelen
De kunst van grenzen kennen en stellen is dus beginnen met aandacht te hebben voor je gevoelens en emoties. Door te beseffen dat ze je kunnen ondersteunen in je ontwikkeling en in contact met anderen. Zonder jezelf te veroordelen en je gevoelens weg te drukken of weg te redeneren.

Jij schiet er bij in
En geloof me, in een tijd van thuiswerken met kinderen om je heen is dat voor velen best ingewikkeld. Want als je van nature ingesteld bent op de harmonie bewaken, dan snap je wat er gebeurt. Jij schiet er dan bij in, vanuit liefde voor je kinderen, partner, ouders of familie.

Grenzen stellen is zacht en betrokken als je beseft dat je het doet omdat de ander belangrijk voor je is. Dat je het doet om het contact zuiver en open te houden. Dat het gaat om openstellen, kwetsbaar zijn en juist de verbinding willen behouden.

“Ik ben belangrijk, jij bent belangrijk en onze relatie is belangrijk”
– Thomas Gordon 

Je grenzen leren kennen en aangeven kan de lockdown een stuk gemakkelijker maken voor de harmoniebewakers onder ons. En wat een mooi voorbeeld ben je dan voor de anderen…